Rodzaje Łucznictwa
Łuk i strzały są znane człowiekowi od zarania dziejów. Współcześnie dużo częściej strzelamy z łuku dla rozrywki lub przygotowując się do startu w zawodach. Poniżej znajdziecie podstawowy podział na rodzaje łucznictwa – w tym szczególnie łucznictwa sportowego ze względu na rozgrywki.
Podstawowy podział obejmuje sześć pozycji, a każda z nich obejmuje swój osobny podział:
- Łucznictwo tarczowe
- Para archery
- Łucznictwo terenowe (Field, 3D, 2D)
- Łucznictwo tradycyjne
- Łucznictwo rekreacyjne
- Łucznictwo myśliwskie (bowhunting)
- Biatlony – Ski Archery, Run Archery
Odmiany łucznictwa nawzajem się przenikają. Dla przykładu łucznicy tradycyjni mogą konkurować w łucznictwie tarczowym, terenowym czy polować z łuku. Wspólnym wykładnikiem wszystkich typów jest strzelanie z łuku, tak więc podział jest wyłącznie w celu uporządkowania i ukierunkowania swoich działań. Pamiętajcie, że łucznictwo jest jedno i odpowiednio dobierając swój sprzęt będziecie mieli możliwość bardzo wszechstronnej zabawy ale także i rywalizacji w różnych rodzajach rozgrywek.
Spis treści
Łucznictwo tarczowe
Łucznictwo tarczowe z łuku klasycznego jest sportem wpisanym w program Igrzysk Olimpijskich. Łucznicy strzelają do okrągłych tarcz umieszczonych na określonych dystansach. Zawody rozgrywane są na płaskim terenie, dzięki czemu jest to rodzaj łucznictwa najbardziej otwarty, szczególnie dla osób z niepełnosprawnościami w tym poruszających się na wózkach inwalidzkich.
Ten rodzaj łucznictwa obejmuje następujące kategorie sprzętowe: łuki klasyczne, bloczkowe, barebow. Przepisy dotyczące rozgrywek i sprzętu zawarte są w regulaminach Światowej Federacji Łuczniczej (WA), która formalnie powstała w 1931 we Lwowie, w Polsce.
Strzelanie podczas zawodów jest ograniczone czasowo, a dodatkowo obowiązują znaki świetlne i dźwiękowe wskazujące zawodnikom kiedy można strzelać, a kiedy jest to zabronione.
Rozgrywki dzielą się na dwa sezony: halowy i na powietrzu.
Sezon halowy w łucznictwie
W Polsce trwa od października do marca i spowodowany jest brakiem odpowiednich warunków pogodowych do uprawiania sportu w okresie zimowym. Wszystko ma miejsce wewnątrz budynków, co sprawia, że zawodnicy nie są narażeni na wpływ niekorzystnych warunków atmosferycznych.
Łucznicy rywalizują w tym czasie na dystansach 18 oraz 25m, z czego odległość 18m jest najpopularniejsza i rozgrywana między innymi na Mistrzostwach Świata czy Mistrzostwach Polski.
Dla dystansu 18m zawodnicy strzelają do tarczy o średnicy 40cm (dla łuków bloczkowych ta sama tarcza z jedynie mniejszym okręgem „dziesiątki” – 2cm).
W rozgrywkach juniorskich i seniorskich wykorzystywane są tarcze potrójne, tzn. zawodnik strzela trzy strzałową serię celując każdą strzałę do osobnej tarczy. Spowodowane jest to dużą skutecznością, co powodowałoby niszczenie strzał strzelanych w jedno skupienie. Rekord świata z łuków bloczkowych wynosi komplet 600/600 punktów.
Najbardziej prestiżowymi zawodami sportowymi sezonu halowego w Polsce były Międzynarodowe 24-godzinne Zawody Łucznicze, od wielu lat przyciągające bardzo mocne zespoły zagraniczne w tym medalistów Igrzysk Olimpijskich i Mistrzostw Świata.
Łucznictwo na powietrzu
Od wiosny do jesieni łucznicy rozgrywają zawody na powietrzu. Jest to między innymi olimpijski oraz paraolimpijski rodzaj rozgrywki. Dystanse są dłuższe niż na hali i dla mężczyzn wynoszą 90m, 70m, 50m i 30m, a dla kobiet 70m, 60m, 50m i 30m.
Najpopularniejszym rodzajem rozgrywki jest Runda 70m oraz Runda Pojedynkowa. Runda 70m składa się ze strzelenia 12 serii z 6 strzał – maksymalnie 720 punktów. Runda Pojedynkowa jest rozegraniem zawodów systemem pucharowym, wg określonych zasad kolejności rozgrywania pojedynków.
W Polsce najwięcej zawodów jest rozgrywanych w ramach Kalendarza Zawodów Centralnych Polskiego Związku Łuczniczego, który jest członkiem Światowej Federacji Łuczniczej. Ponadto istnieje wiele alternatywnych rozgrywek, szczególnie dla początkujących organizowanych głównie przez Okręgowe Związku Łucznicze i bezpośrednio kluby.
Najbardziej prestiżowymi rozgrywkami na arenie krajowej są Mistrzostwa Polski (konieczność licencji zawodniczej PZŁucz) oraz Turniej „Śladami Rybaka” rozgrywany w Policach, Memoriał Ireny Szydłowskiej czy Memoriał Mieczysława Nowakowskiego rozgrywane w Warszawie.
Para archery
Rywalizacja osób z niepełnosprawnościami w łucznictwie tarczowym nazywamy para-archery.
Klasyfikacja jest prowadzona na podstawie klasyfikacji medycznej do danej kategorii. Ponadto łucznicy w zależności od kategorii korzystają z różnego, opisanego w regulaminie sprzętu łuczniczego i akcesoriów.
Łucznictwo terenowe
W terenie rozgrywanych jest wiele różnych rozgrywek i dostępne są one dla praktycznie każdego rodzaju sprzętu łuczniczego. Organizacja rozgrywek odbywa się pod okiem – Światowej Federacji Łuczniczej (WA), choć bardzo popularne są także inne organizacje o światowym zawięgu jak np. IFAA (Internacional Field Archery Association).
Łucznictwo terenowe - field
Czym jest łucznictwo field?
Można traktować jako lekką mieszankę łucznictwa i golfa, szczególne ze względu na występujące różne rodzaje wytyczanych tras w terenie. Zasady są bardzo proste – strzelając w zróżnicowanie ukształtowanych terenie, zebrać jak największą ilość punktów na tarczy.
Dodatkowo rozróżniamy podział na rozgrywki do celi oznaczonych i nieoznaczonych. W tych pierwszych znamy odległość od miejsca z którego strzelamy do celu. W przypadku rund nieoznaczonych dodatkową trudnością jest określenie dystansu z którego strzelamy. Najczęściej zawody rozgrywane są w ośrodkach leśnych, przez co wykorzystując naturę budujący ścieżkę łuczniczą mogą wykorzystywać złudzenia optyczne, aby określenie dystansu nie było łatwe.
W terenie strzelamy ze stanowisk łuczniczych oznaczonych pachołkami o różnych kolorach w zależności od używanego rodzaju łuku. Najpopularniejszą kategorią sprzętową w strzelaniach terenowych są łuki bloczkowe, ponadto według oficjalnych zasad World Archery startować mogą łucznicy klasyczni, barebow oraz longbow.
Warto zauważyć, że łucznictwo field jest w programie The World Games (odpowiednik igrzysk sportów nieolimpijskich).
Łucznictwo 3D
Jest to tak naprawdę odmiana łucznictwa terenowego field, z tą różnicą, że strzelamy do sylwetek zwierząt. Rozgrywka ta może przypominać rodzaj polowania. U wielu osób pozwala to na zaspokojenie pierwotnych instynktów łowczych.
Każda z figur prezentujących zwierzęta ma zaznaczone pola punktowe, wyznaczające strefę witalną. Strzał w strefę w rzeczywistym strzelaniu do zwierząt podczas polowań jest tak zwanym etycznym strzałem powodującym szybką śmierć.
Wielu zawodników traktuje rozgrywki 3D jako trening przed prawdziwym polowaniem. Rozwijają swoje umiejętności łucznicze oraz określanie dystansu do zwierzyny, gdyż najczęściej rywalizacja ma miejsce wyłącznie na nieoznaczonych dystansach.
W Polsce ze względu na brak możliwości polowania z łukiem także ta odmiana łucznictwa nie jest tak popularna jak w krajach gdzie prawo na to pozwala.
Łucznictwo 2D to nic innego jak strzelanie do sylwetek zwierząt w formie tarczy.
Łucznictwo tradycyjne
Czym jest łucznictwo tradycyjne?
Wiele osób w pewnym okresie życia doświadcza fascynacji motywem łuczniczym. Najczęściej za sprawą najsłynniejszego łucznika na świecie – Robin Hooda, innych słynnych postaci jak Merida Waleczna lub obserwując postacie z gier komputerowych.
Strzelanie z łuku tradycyjnego jest najbardziej intuicyjną formą łucznictwa. Strzelanie z łuków tradycyjnych dostarcza wiele frajdy, dostarcza endorfin z każdym trafieniem, a dodatkowo nie obciąża głowy celownikiem przy łuku. Odmian łucznictwa tradycyjnego jest bardzo dużo i najczęściej obracają się wokół sprzętu wykorzystywanego w konkretnych epokach i regionach lub stosowanych technik. Jedne z nich dążą do doskonalenia umiejętności trafiania regularnie w środek celu inne skupiają się wokół całej sztuki łuczniczej – rekonstrukcje historyczne albo połączone z pewnymi rytuałami jak np. Kyudo.
Tak więc dla każdego coś innego. Dla jednych będzie to strzelanie z nowoczesnego longbowa czy łuku klasycznego bez celownika, stabilizatorów i innych dodatków tuningujących sprzęt. W tym przypadku osoby najczęściej decydują się także na korzystanie z wygodnych w użytkowaniu nowoczesnych strzał np. karbonowych. Dla innych będzie to strzelanie z łuku wykonanego na wzór danej epoki, wyłącznie wykorzystując materiały dostępne historycznie. Spotyka się także osoby zagłębiające się także w warsztat tworzenia łuków i strzał, które wszystkie elementy niezbędne do strzelania wykonują własnoręcznie.
Najczęściej w łucznictwie tradycyjnym spotykamy osoby strzelające z prostych drewnianych łuków oraz wygodnych sportowych strzał – wszak najważniejsza radość z samego strzelania. Więcej informacji na temat historii i podziałów ze względu na rodzaj używanego łuku czy technik znajdziecie w stowarzyszeniach łuczników tradycyjnych. Ze względu na dużą rozbieżność różnych regulacji, o kwalifikacje waszej techniki i łuku do konkretnej kategorii pytajcie bezpośrednich organizatorów zawodów.
Istnieje wiele technik strzelania i rodzajów łuków w zależności od przeznaczenia. W niektórych krajach popularne jest także łucznictwo konne.
Łucznictwo rekreacyjne
Jak bawić się z łukiem?
Odpowiadając na pytanie – przede wszystkim bezpiecznie.
Łucznictwo to wspaniała forma rekreacji i super hobby. W celach rekreacyjnych najczęściej stosowane są łuki o prostej budowie, bez względu na rodzaj. Dodatkowo od wielu lat popularne są zabawy łucznicze z wykorzystaniem „bezpiecznych strzał”, które po ubraniu odpowiedniego zabezpieczenia umożliwiają strzelanie z „miękkich” łuków o słabej lub umiarkowanej sile naciągu do siebie.
Łucznictwo myśliwskie (bowhunting)
Czym jest bowhunting?
Nic innego jak polowanie z łukiem. W Polsce prawodawstwo nie uwzględnia możliwości pozyskiwania zwierzyny za pomocą łuku, ale w wielu krajach jest to możliwe. Największym rynkiem bowhunterskim są Stany Zjednoczone. Najpopularniejszym miejscem polowania Polaków jest Słowacja.
W celu pozyskiwania zwierzyny wykorzystuje się różne rodzaje łuków, jednak prawie w całości są to łuki typu bloczkowego.
Biatlony - Ski Archery, Run Archery
Są to rozgrywki łączące łucznictwo i inne aktywności jak bieganie (Run archery) lub jazdę na nartach (Ski archery).
W Polsce te odmiany łucznictwa raczkują, jednak należy zauważyć, że rozgrywki te są unormowane regulaminami World Archery i prowadzona jest rywalizacja na poziomie międzynarodowym.